sábado, 12 de marzo de 2016

ALÉN E AQUÉN DAS TORRES DE GUIMAREI (A ESTRADA) E VILAR DE PAIO MUÑIZ (A MERCA)

Torre de Guimarei (por Castelao)

Na miña etapa de colaborador no xornal Galicia Hoxe tiven a sorte de contar cunha sección titulada Versos para unha Arquitectura Extinguida. Nela acheguei información sobre diversos edificios civís e castrenses espallados polo territorio galego: algúns de litoral e outros de interior, algúns ligados á administración pública (coma as torres de Caramona en Betanzos) e outros integrados no patrimonio particular dun nobre, cabaleiro, escudeiro ou fidalgo.

Un deses edificios nos que profundei foi a torre de Vilar de Paio Muñiz (A Cruz da Merca - Ourense), a que estivo boa parte da súa existencia vinculada á torre de Guimarei (A Estrada - Pontevedra). A caste dos Mosqueira, procedentes daquelas xeografías ourensás, ha botar raíces posteriormente nas demarcacións estradenses; e os señores de tales edificios -Mosqueiras de liñaxe, entre outras moitas- chegarán a ser Marqueses de Guimarei, por Real Despacho do 30 de setembro de 1716 emitido por Filipe V. 

Torre de Guimarei
Daquela, eses símbolos construtivos -na Merca e na Estrada- foron tidos en consideración polos seus propietarios e hoxe, os que deberan velar pola súa conservación -dende as administracións locais e nacionais-, miran de esguello cara a elas, inhibíndose na aplicación dunha norma que lles obriga a actuar (Lei 8/1995, do 30 de outubro, do Patrimonio Cultural de Galiza). Quizais interesan máis os VIP que os BIC. Alén disto, a torre de Paio Muñiz resulta ser na actualidade unha miraxe -pouca pedra fica en pé para ser considerada arquitectura- e a de Guimarei exponse día si, día tamén, ao furto e á derruba. 

Quizais Guimarei sexa un lastre (para algúns/algunhas), talvez por ser un elemento moitas veces reproducido nas viñetas e obras pictóricas de Castelao (boa parte delas conservadas no Museo de Pontevedra), se cadra prefírese a pelota no campo de herba sintética cá conservación da historia e dos elementos patrimoniais máis significativos dos nosos municipios. 

Castelao
Así e todo existen colectivos socioculturais, como Vagalumes (A Estrada), que demandan a perpetuación dos herdos do pasado, e recuperan memoria, e consciencia, e conciencia de noso. 

Tamén valoramos moi positivamente aquela concellaría de Cultura estradense que foi quen de deseñar un roteiro tan interesante como aquel referido a Castelao, no que se vincula -non podía ser doutro xeito- a fermosa e vetusta torre de Guimarei: obxectivo claro para pór en valor non só o acervo cultural senón tamén a memoria de quen -outrora- se preocupou e precupa hogano por termos e conservarmos os bens comunitarios. 

Alén disto, existen inciativas particulares, coma a do artista galego Fernando Porto, de moi significativa importacia. Porto soubo reproducir ese elemento arquitectónico estradense (imaxe do emblema municipal, non nos esquezamos) e outras pezas labradas polos antepasados de noso: velaí a estela atopada por Castelao na freguesía de Ouzande.
Deseño de Fernando Porto

En Cuntis, os tentáculos do poder pretenden furtar o que tamén é comunitario (disfrazado de subvención e axuda, mentres nos meten goles). As arquitecturas da auga fican en perigo; e a elas dedicareilles no seu momento a oportuna achega. Se cadra, para algúns, o importante é depredar -o que sexa- coma aguias pétreas que campan nalgúns bransóns, ou reverenciar aínda aos que seica conservan ese "pedrigree".

E eles, caprichosos, buscan rapinar o xoguete que non lles é propio; coma crianzas consentidas por "paaaapá". O patrimonio, ben o saben tamén, é de todas/todos,... non exclusivamente dos unxidos polos óleos da fortuna, senón de sociedade enteira sen distincións. Pero os caprichosos non son exclusivamente os VIP, senón asemade os señores medianeiros entre o pobo e o poder: tantas veces as administracións, e os entes políticos,... Tantas veces,... ficamos SOS. Recuperaremos para todas/os Monterrei, Guimarei, Lume de Deus, Panadeira,...

Déixo por aquí dous pdf coas publicacións citadas de Vilar de Paio Muñiz, con referencias precisas sobre a torre de Guimarei.

Texto 1 (Vilar de Paio Muñiz)
Texto 2 (Vilar de Paio Muñiz e Guimarei)

Ningún comentario:

Publicar un comentario